İcra takibi başlatılan bir borç, icra müdürlüğü aracılığıyla tahsil edilebilse de bazı durumlarda haricen tahsil yöntemi tercih edilebilir. Haricen tahsil, borçlunun borcunu doğrudan alacaklıya veya alacaklının vekiline (avukatına) ödemesi anlamına gelir. Ancak bu yöntemde bazı hukuki riskler ve dikkat edilmesi gereken önemli noktalar bulunmaktadır.
Haricen tahsil, icra dosyasındaki borcun icra müdürlüğü dışında doğrudan alacaklıya ödenmesi işlemidir. Haricen tahsilin bazı avantajları vardır. Haricen tahsil yoluyla ödemede, borçlu ve alacaklı arasında anlaşılan miktara İcra Müdürlüğü karışmaz. Bunun yanında haricen tahsilde icra dairesince kesilecek tahsil harcı yarı yarıya düşer. Bu ödeme şu şekillerde yapılabilir:
- Alacaklıya doğrudan ödeme yapılması
- Alacaklının avukatına (vekiline) ödeme yapılması
- Alacaklı tarafından belirlenen bir hesap numarasına ödeme yapılması
Bu yöntem, özellikle taraflar arasında anlaşma sağlanmışsa ve alacaklı tahsilat sürecini hızlandırmak istiyorsa tercih edilir. Ancak hukuki geçerlilik açısından dikkat edilmesi gereken hususlar vardır.
Haricen tahsil edilen bir borcun icra dosyasına işlenmesi ve takibin sona erdirilmesi için belirli adımlar izlenmelidir:
Alacaklının icra müdürlüğüne borcun haricen tahsil edildiğine dair dilekçe sunması gerekmektedir.
Eğer icra vekiliyle (avukatla) takip ediliyorsa, ödemenin vekile yapılması ve vekilin de dosyanın kapatılması için talepte bulunması gereklidir.
Borçlu, ödemenin resmi olarak dosyaya işlendiğini UYAP’ tan veya icra müdürlüğünden kontrol etmelidir.
Haricen ödeme yapıldığı halde icra dosyası kapatılmazsa, borçlu aynı borcu tekrar ödeme riskiyle karşı karşıya kalabilir.
Haricen tahsil sırasında borçlunun mağduriyet yaşamaması için belgeli ve hukuki güvence altına alınmış bir ödeme yöntemi tercih edilmelidir. İşte dikkat edilmesi gerekenler:
a) Ödeme Belgesinin Alınması
Borç ödendiğinde alacaklıdan mutlaka yazılı bir tahsilat belgesi alınmalıdır. Bu belge şu bilgileri içermelidir:
✔️ Ödemenin yapıldığı tarih
✔️ Ödeme miktarı
✔️ Borcun tamamen kapandığına dair açıklama
✔️ Alacaklının adı-soyadı ve imzası
Avukat aracılığıyla ödeme yapılıyorsa, avukatın tahsil ettiğine dair imzalı ve kaşeli bir belge alınmalıdır.
b) Ödeme Banka Yoluyla Yapılmalı
Nakit ödeme yerine banka üzerinden havale/EFT ile ödeme yapmak daha güvenlidir. Açıklama kısmına mutlaka:
İcra dosya numarası
“İcra borcu haricen tahsil edilmiştir” ifadesi
Borçlunun adı ve soyadı
Yazılmalıdır. Böylece ileride herhangi bir uyuşmazlık durumunda ödeme kanıtlanabilir.
c) Alacaklının Açık Beyanı Alınmalı
Ödeme yapıldıktan sonra, alacaklı veya vekili tarafından icra müdürlüğüne “borcun tamamen tahsil edildiği ve dosyanın kapatılması” yönünde bir dilekçe verilmesi gerekmektedir.
Borçlu, icra dosyasının kapandığını UYAP’tan veya icra müdürlüğünden kontrol etmelidir.
d) Tahsil Harcı
Alacaklı ile yapılan anlaşmada tahsil harcı ödenecek miktara dahil değilse bu icra dairesine ayrı olarak ödenmelidir. Tahsil harcı ödenmediği sürece dosya icra tarafından kapatılmaz.
Eğer icra takibi sırasında borçlunun mal varlığına haciz konulmuşsa, haricen tahsil sonrasında hacizlerin kaldırılması için ek işlemler yapılmalıdır:
İcra müdürlüğüne “borcun ödendiğine dair alacaklının dilekçesi” sunulmalıdır.
Eğer araç, maaş veya banka hesaplarında haciz varsa, ilgili kurumlara haciz kaldırma yazıları gönderilmelidir.
Tapu müdürlüğüne, SGK’ ya veya bankalara yazı gönderilerek haciz şerhinin kaldırıldığı teyit edilmelidir.
Haricen tahsil yoluyla ödemelerde genellikle icra dosya masrafı ödemenin içinde alınmaz. Bu durumda banka hacizlerinin kaldırılmasına dair yazı gönderilmesi için icra müdürlüğüne dosya masraflarının ayrıca ödenmesi gereklidir.
Haricen tahsilat sürecinde borçlular bazı risklerle karşı karşıya kalabilir. Bunlar:
❌ Alacaklının icra müdürlüğüne bildirim yapmaması: Borç ödendiği halde icra takibi devam edebilir.
❌ Yetkisiz kişilere ödeme yapılması: Alacaklıyı temsil etmeyen kişilere yapılan ödemeler geçersiz sayılabilir.
❌ Nakit ödeme nedeniyle ispat sorunu yaşanması: Banka havalesi yerine elden ödeme yapılırsa, ileride bu ödemenin yapıldığı kanıtlanamayabilir.
Bu tür risklerden kaçınmak için avukat desteği almak ve süreci resmi yollarla yürütmek önemlidir.
Sonuç olarak;
Haricen tahsil, icra müdürlüğü aracılığıyla yapılmayan ancak borçlu ve alacaklı arasında anlaşmaya varılarak gerçekleştirilen bir tahsilat yöntemidir. Bu sürecin güvenli olması için şu adımlar izlenmelidir:
✅ Borçlu ve alacaklı arasında ödeme öncesinde protokol imzalanmalıdır.
✅ Ödeme belgesi alınmalı ve ödemenin yazılı olarak kaydedildiği belgeler saklanmalıdır.
✅ Ödeme banka aracılığıyla ve açıklama eklenerek yapılmalıdır.
✅ Alacaklı veya vekili icra müdürlüğüne borcun tahsil edildiğine ve dosyanın kapatılmasına dair dilekçe vermelidir.
✅ Borçlu, icra dosyasının kapandığını ve hacizlerin kaldırıldığını kontrol etmelidir.
Bu hususlara dikkat edilmediğinde, aynı borcun tekrar istenmesi, hacizlerin kaldırılmaması veya ödeme yapıldığı halde icra takibinin devam etmesi gibi mağduriyetler yaşanabilir. Bu nedenle, haricen tahsil sürecinde her adım dikkatle takip edilmeli ve gerektiğinde uzman bir avukattan destek alınmalıdır.
Size daha iyi bir hizmet sunabilmek için gizlilik politikamız doğrultusunda çerezler kullanıyoruz. Çerezler hakkında daha fazla bilgiye Çerez Bilgilendirmesi sayfasından ulaşabilirsiniz.